Pięć sposobów na sukces w trudnych czasach

Spowolnienie gospodarcze jest faktem. Pierwsi ekonomiści przewidują wręcz, że polskie PKB w ostatnim kwartale mogło się skurczyć. Trudne otoczenie makroekonomiczne jest wielkim wyzwaniem, ale i szansą dla firm. Kto ją wykorzysta, może wyjść z kryzysu wzmocniony. Jedną z ważniejszych umiejętności w takim czasie jest skuteczna optymalizacja finansowa przedsiębiorstwa. Czy, gdzie i w jakim stopniu ciąć koszty? Gdzie szukać kapitału? Czterech dyrektorów finansowych podzieliło się w przeddzień CFO European Summit swoimi doświadczeniami w tym zakresie z ACCA, międzynarodową organizacją zrzeszającą specjalistów z zakresu finansów i rachunkowości.

Kryzys, który zaczął się w 2008 roku może potrwać 10 lat – twierdzi Olivier Blanchard, główny ekonomista Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Choć w Polsce trudno mówić jeszcze o recesji, zdaniem niektórych ekonomistów polska gospodarka już teraz „balansuje na granicy recesji”, pojawiają się prognozy nieznacznego spadku PBK w trzecim kwartale (o 0,2 procent).

Od początku tego roku polskie sądy ogłosiły upadłość co najmniej 681 przedsiębiorstw. To aż o 110 więcej niż w trzech pierwszych kwartałach ubiegłego roku i jednocześnie najgorszy wynik od 2005 roku. – W czasach kryzysu firmy nie mogą pozwolić sobie na podejmowanie nieprzemyślanych decyzji, gdyż ich negatywne skutki mogą zadziałać ze zdwojoną siłą – mówi Marcin Sojda, wiceprezydent ACCA Polska. – Spowolnienie powinno determinować stanowcze działania ze strony zarządu zmierzające do optymalizacji dotychczasowych działań operacyjnych w przedsiębiorstwie oraz inicjować poszukiwanie innowacyjnych pomysłów na perspektywiczny rozwój firmy – dodaje.

Polskie przedsiębiorstwa stanęły przed ogromnym wyzwaniem. Te, które nie w porę albo nieumiejętnie zareagują mogą nie przetrwać okresu spowolnienia. Dla innych kryzys jest szansą. Racjonalizacja kosztów przedsiębiorstwa i optymalizacja finansów może pomóc nie tylko przetrwać ciężkie czasy, ale też wyjść z nich zwycięsko – znacznie zwiększając udziały w rynku kosztem konkurencji.

Dyskusja o tym, jak optymalizując finanse przygotować firmy do spowolnienia gospodarczego, będzie jednym z najważniejszych wątków na tegorocznym CFO European Summit– organizowanym przez ACCA największym międzynarodowym spotkaniu w Polsce dla osób zarządzających finansami wiodących europejskich firm, które odbędzie się 24 października Hotelu InterContinental w Warszawie. Zapytaliśmy dyrektorów finansowych wiodących firm naszego regionu o wskazówki, jak skutecznie zarządzać organizacją w czasach spowolnienia gospodarczego.

Po pierwsze, unikaj pochopnych decyzji

Zarządy firm wiedzą, że wobec potencjalnej recesji trzeba działać szybko i zdecydowanie. Jednak zwykle to właśnie pośpiech prowokuje złe decyzje. – Brak przekrojowego spojrzenia, dokładnego poznania i zrozumienia potrzeb, a także korzyści oraz ryzyk związanych z projektowanymi rozwiązaniami, to chyba najczęstsze błędy firm – mówi Waldemar Wojtkowiak, członek zarządu i dyrektor finansowy TU Euler Hermes. – Wiele z nich postrzega zmiany krótkoterminowo, dlatego koncentrują się na usuwaniu skutków, a nie przyczyn istniejących lub potencjalnych problemów przedsiębiorstwa – dodaje.

Jak przestrzegają dyrektorzy we wdrażaniu programów oszczędnościowych przede wszystkim trzeba zachować zdrowy rozsądek. – Najczęstszym błędem jest cięcie kosztów bez analizy efektywności poszczególnych procesów i powiązania ze strategią firmy – Joanna Byczyńska, dyrektor finansowy Cargill Polska. – Oszczędzanie w czasie spowolnienia gospodarczego musi mieć na celu nie tylko szybką poprawę wyników finansowych, ale również zmianę sposobów działania, umożliwiającą długoterminowy rozwój – tłumaczy.

Mimo to wiele firm reaguje automatycznie. Najczęściej na wieść o gorszej koniunkturze decydują się na cięcia budżetów marketingowych i operacyjnych, starają się podnieść produktywność, wydajność oraz dostosować struktury organizacyjne. Jak zauważa Marcin Sojda to często dobre i sprawdzone rozwiązania, jednak wiele zależy od tego, jak będą przeprowadzone: – Firmę, jej finanse, trzeba optymalizować szybko i skutecznie, ale mądrze. Często spotykaną reakcją na spowolnienie jest zmiana strategii działania firmy lub głęboka reorganizacja struktur. Takie decyzje powinny być przemyślane, a pośpiech i presja temu nie sprzyja – zauważa.

Po drugie, przewiduj i planuj

Tomasz Szeląg, członek zarządu ds. finansowych Cyfrowego Polsatu wskazuje na inny powszechny błąd. – Firmy działają chaotycznie, nie planują procesu optymalizacji kosztów, pogłębiając i tak już trudną sytuację. Często zdarza się, że cięcie kosztów rozpoczynają od ograniczania zatrudnienia. Takie podejście może być zgubne. Sprawia, że oszczędności są pozorne, a w średnim terminie firma na tym traci – mówi. – Efekt redukcji zatrudnienia jest często wzmacniany poprzez samodzielne odejścia bardzo cennych pracowników, którzy widząc, że sytuacja w firmie jest niepewna i mając świadomość swojej wartości, znajdują sobie nową pracę – wyjaśnia.

Najbardziej doświadczeni menedżerowie radzą, by do nawet najbardziej dramatycznych prognoz ekonomistów podchodzić z rozwagą. Gospodarka to złożony system, w którym przedsiębiorstwa mogą różnie reagować na koniunkturę. – Przede wszystkim trzeba zbadać, czy występują korelacje pomiędzy spowolnieniem gospodarczym, a słabszą kondycją naszej firmy. Są przecież branże, jak np. windykacyjna czy też w pewnym zakresie płatna telewizja, gdzie modele biznesowe są w dużej mierze odporne na zmienność czynników makroekonomicznych – mówi Tomasz Szeląg.

Właśnie presja czasu sprawia, że planowanie jest kluczowe. Dobrze zarządzane organizacje mają wcześniej przygotowane scenariusze na wypadek spowolnienia gospodarczego. – Z pewnością każdy czas spowolnienia, czy to wynikający z przyczyn wewnętrznych, czy zewnętrznych warunków ekonomicznych, jest dobry na refleksje w zakresie zmian i optymalizacji – mówi Waldemar Wojtkowiak. – Jednak trzeba pamiętać, że dokonywanie istotnych zmian powinno być dokładnie zaplanowane w perspektywie co najmniej średnioterminowej. Dobrym punktem wyjścia jest rozpoznanie i zrozumienie potrzeb, czyli głównych obszarów nieefektywności finansowej – dodaje.

Po trzecie, działaj na każdym szczeblu

Radykalna zmiana otoczenia biznesowego, jakim jest nadejście spowolnienia gospodarczego a tym bardziej recesji wymaga dogłębnych zmian. – Działania muszą być podjęte na wszystkich szczeblach organizacji. Na każdym konieczna jest szybka i dogłębna analiza procesów oraz poprawa ich efektywności – mówi Joanna Byczyńska. – Równolegle firmy powinny przeprowadzić analizę wydatków oraz wyeliminować te, które nie są niezbędne do realizacji strategicznych celów firmy – dodaje.

Jak zwracają uwagę dyrektorzy finansowi, aby uniknąć błędów tak ważne decyzje pod presją czasu muszą być podejmowane wspólnie. – Nie ma jednej recepty, dlatego warto zaangażować w ten proces całą organizację, a także rozszerzyć punkt widzenia na nowe, dotąd nie stosowane rozwiązania – mówi Waldemar Wojtkowiak. – Tego typu rewolucje wymagają dużo czasu, aby nie okazały się one zabójcze dla funkcjonowania biznesu – dodaje Wojtkowiak.

Po czwarte, tnij koszty, ale umiejętnie

– W czasach kryzysu trzeba zmienić priorytety i skoncentrować swoje zasoby na tych działaniach, które generują największą wartość dla firmy i klientów – mówi Joanna Byczyńska. Ograniczenie kosztów to podstawowe działanie dostosowujące firmy do warunków zmniejszonego popytu. O tym wiedzą wszyscy gracze na rynku, ale tylko niewielu potrafi to robić umiejętnie. – W pierwszej kolejności należy wyszczególnić obszary, gdzie cięcia wydatków są najmniej szkodliwe dla średnioterminowej strategii rozwoju spółki, a jednocześnie mogą przynieść najlepsze efekty i będą realnie przekładać się na poprawę kondycji firmy – mówi Tomasz Szeląg, dyrektor finansowy Cyfrowego Polsatu. – Plan obniżki kosztów należy przygotować w gronie kluczowych osób w firmie, założyć oczekiwane efekty i zaplanować harmonogram wdrożenia. Oczywiście taki plan musi żyć i być adaptowany do zmieniającej się sytuacji i warunków – dodaje.

Zdaniem Waldemara Wojtkowiaka optymalizacja finansowa nie musi oznaczać doraźnej redukcji kosztów w krótkim terminie. – Zawsze powinna uwzględniać koszty alternatywne, które w sytuacji kryzysowej nie wszystkie przedsiębiorstwa mogą dostrzegać – mówi Wojtkowiak. To także działania inne niż cięcie kosztów. – Renegocjacja kontraktów, efektywne zarządzanie bilansem i kapitałem obrotowym, wreszcie rozważne inwestowanie, czyli odsunięcie w czasie części inwestycji i koncentracja na tych o krótkim okresie zwrotu, mogą prowadzić do znacznych oszczędności – zauważa Joanna Byczyńska.

Po piąte, szukaj nowych źródeł finansowania

– W czasach spowolnienia gospodarczego standardowo wykorzystywane źródła finansowania są dostępne w ograniczonym zakresie, przy znacznie zaostrzonych warunkach – mówi Waldemar Wojtkowiak. – Najefektywniejsze są dla przedsiębiorców te formy, którymi mogą sprawnie zarządzać, gdzie istnieje możliwość szybkiej i efektywnej kosztowo modyfikacji – dodaje.

Większa awersja do ryzyka sprawia że instytucje kredytowe zaostrzają swoje wymagania wobec klientów. – W tej sytuacji kluczowe staje się zdobycie przez zarząd zaufania instytucji finansowych, budowanego w oparciu o projekty zakończone z sukcesem oraz rzetelną dokumentację wspierającą ciekawe pomysły biznesowe – mówi Marcin Sojda.

Innych źródeł finansowania działalności można szukać wewnątrz i na zewnątrz organizacji – Działania wewnątrz organizacji to bardziej efektywne zarządzanie kapitałem obrotowym i poprawa ściągalności należności – mówi Joanna Byczyńska. – Źródła zewnętrzne to np. faktoring poprawiający płynność firmy czy negocjacja dłuższych terminów płatności z dostawcami. W przypadku działalności inwestycyjnej można rozważyć leasing zamiast zakupu maszyn i urządzeń lub transakcję sale-leasback, która może uwolnić część środków na następne inwestycje – radzi.

Jak podkreśla Tomasz Szeląg, spowolnienie gospodarcze nie zawsze musi oznaczać ograniczenie źródeł finansowania. – Im większa firma, tym więcej stoi przed nią możliwości finansowania nowych pomysłów. W przypadku problemów na rynku krajowym, można sięgać do rozwiązań oferowanych przez rynki zagraniczne – mówi. – Poza tym do dobrze rokującego i starannie przygotowanego projektu z solidnym biznesplanem zawsze można kogoś przekonać i znaleźć dla niego finansowanie – dodaje.

Trafne decyzje w obszarze finansów firmy są nie tylko kluczowe dla przetrwania w warunkach spowolnienia gospodarczego, ale mogą przyczynić się do sukcesu przedsiębiorstwa. Kto umiejętnie, w porę zredukuje zbędne koszty, kto pozyska alternatywne źródła finansowania, skorzysta z dekoniunktury i gdy wrócą lepsze czasy, będzie gotowy do przejęcia próżni, jaka zostanie po tych, którym się nie udało.

Źródło: http://pl.cfosummit.pl

image_print

Posted by